رژیم آب درمانی چیست؟ آب درمانی نوعی رژیم است که در آن شما فقط مجاز به نوشیدن آب هستید. تحقیقات نشان می دهند که این رژیم می تواند به کاهش اثرات استرس اکسیداتیو، فشار خون و حل مشکل چاقی و اضافه وزن کمک کند. به طور معمول رژیم های آب درمانی بین 24 تا 72 ساعت طول می کشند. در این مقاله ما به بررسی اثرات رژیم آب درمانی و اینکه چه کسانی باید از آن پرهیز کنند می پردازیم.
آب درمانی چیست؟
همان طور که از اسم این رژیم پیداست، در طول مدتی که آب درمانی می کنید فقط باید آب بنوشید و به جز آن حق استفاده از هیچ نوع مایعات یا غذاهای دیگر را ندارید. در این رژیم حتی دمنوش های گیاهی و چای سیاه هم مجاز به استفاده نیستند. آب درمانی رژیم مشکل و دشواری است اما فواید زیادی برای سلامتی دارد. این روش به بدن شما کمک می کند تا سموم و ناخالصی ها را دفع کند و عملکردش را افزایش بدهد.
زمان مشخصی برای شروع برنامه آب درمانی وجود ندارد اما به طور کلی این نوع رژیم از یک روز تا سه روز طول می کشد. برای اکثر افراد این مدت بی خطر است و مشکل خاصی ایجاد نمی کند. با این حال ادامه دادن رژیم بستگی به نیازهای جسمی خود فرد و توانایی هایش دارد. خیلی ها می توانند بیشتر از یک هفته هم آب درمانی را ادامه بدهند. دلایل مختلفی وجود دارد که آب درمانی را به یک روش موثر و مفید برای بدن تبدیل می کند.
این دلایل شامل موارد زیر می شوند:
- سم زدایی و پاکسازی بدن
- کاهش وزن
- تاثیرات مثبت روی سلامت عمومی بدن
چه کسانی می توانند رژیم آب درمانی را امتحان کنند؟
آب درمانی روشی عالی برای تقویت متابولسیم و جوان سازی بدن است. اما آب درمانی بیشتر از 72 ساعت از نظر علمی درست و مناسب نیست. آب درمانی کوتاه مدت باعث فرایندی به نام اتوفاژی در بدن می شود. طی این فرایند، سلول های آسیب دیده و مرده از بدن پاک می شوند و سلول های جوان و تازه جای آنها را می گیرند.
با این حال، آب درمانی های طولانی مدت نه تنها فایده ای ندارد بلکه ممکن است منجر به بروز ضررها و عواقب خطرناکی هم بشود. می توانید زیر نظر پزشک و با موافقت او یک روز آب درمانی کنید تا متابولیسم بدنتان تقویت شود. اما اگر قصد کاهش وزن دارید، آب درمانی به مدت طولانی اصلا توصیه نمی شود. این روش فقط در بازه های زمانی کوتاه مدت 1 تا 3 روزه و هر 15 روز یک بار قابل اجرا است.
به طور کلی در موارد زیر می توانید آب درمانی را امتحان کنید:
- اگر پزشک از شما خواسته است
- اگر قصد دارید سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کنید
- اگر اضافه وزن دارید
در موارد زیر نیز نباید این روش را امتحان کنید:
- اگر پزشک آب درمانی را برایتان ممنوع کرده است
- اگر دچار هیپوگلیسمی هستید
- اگر دیابت دارید
- اگر باید دارو مصرف کنید
- اگر به تازگی جراحی کرده اید
- اگر باردار هستید
- اگر به تازگی وضع حمل کرده اید
مزایای رژیم آب درمانی
پیروی از رژیم آب درمانی مزایا و فواید بی شماری دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم:
افزایش فرایند اتوفاژی
همان طور که قبلا هم اشاره کردیم، اتوفاژی فرایندیست که طی آن ضایعات تولید شده ناشی از تخریب سلول ها و اجزای سازنده شان و همچنین سلول های عملکردی ندارند و بدن به آنها نیازی ندارد از بین می روند. در واقع اتوفاژی فرایند پاکسازی و تمیز کردن بدن از سلول های مرده و بلااستفاده است.
بیشتر بدانید: رژیم غذایی بدون قند و شکر چه مزایا و معایبی دارد؟ + نمونه رژیم غذایی
اکثر بیماری های عصبی ناشی از تجمع غیر طبیعی پروتئین در بدن است که می توان آنها را از طریق فرایند اتوفاژی درمان کرد. آب درمانی کردن یک یا دو بار در هفته روشی عالی برای افزایش تسریع روند حذف سلول های ناکارآمد در بدن و پاکسازی آن است. البته این موضوع هنوز به تحقیقات علمی بیشتری نیاز دارد اما اینطور به نظر می رسد که نوشیدن آب و پرهیز از مصرف مواد غذایی و مایعات دیگر در کوتاه مدت می تواند به بدن استراحت بدهد و فرصت پاکسازی آن را فراهم کند.
کاهش فشار خون
نوشیدن آب بیشتر و کاهش مصرف نمک بهترین راه مقابله با فشار خون بالا است. اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید توصیه می کنیم تحت نظر پزشک از دوره های کوتاه مدت آب درمانی بهره ببرید. تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان آمریکایی روی 68 نفر مبتلا به فشار خون مرزی نشان می دهند که حدود 82 درصد از این افراد بعد از اینکه تحت نظر پزشک آب درمانی انجام دادند توانستند فشار خونشان را به طور چشمگیری کاهش بدهند.
کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
آب درمانی متناوب و گهگاه می تواند به کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید کمک کند. یکی از تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که یک روز آب درمانی می تواند سطح تری گلیسیرید یا چربی خوب بدن را افزایش بدهد و سطح کلسترول و HDL یا همان چربی بد را پایین بیاورد.
کاهش مقاومت به انسولین
انسولین و لپتین دو هورمونی هستند که به ترتیب وظیفه تنظیم قند خون و احساس گرسنگی را بر عهده دارند. آب درمانی باعث افزایش حساسیت بدن به هورمون انسولین می شود به تنظیم قند خون کمک می کند. مطالعات انجام شده در دانشگاه آلابامای آمریکا نشان می دهند که دوره های 8 ساعته رژیم آب درمانی اشتهای فرد را کاهش می دهند و مقاومت بدنش در برابر انسولین را هم پایین می آورند. با این حال افراد دیابتی نباید بدون مشورت با پزشک و با صلاحدید خودشان آب درمانی کنند. چون این کار می تواند عوارض جدی و خطرناکی داشته باشد.
کاهش استرس اکسیداتیو
یکی دیگر از فواید آب درمانی، کاهش استرس اکسیداتیو است. سبک زندگی غلط و عادات تغذیه ای ناسالم باعث تجمع گونه های واکنش پذیر اکسیژن (ROS) در بدن می شود و استرس اکسیداتیو و التهابات را افزایش می دهد. تحقیقات نشان می دهد یازده روز آب درمانی در ده داوطلب شرکت کننده در یک بررسی باعث کاهش استرس اکسیداتیو در بدن آنها شده است.
تقویت سیستم ایمنی بدن
آب درمانی به بدن فرصت پاکسازی و رها شدن از ناخالصی ها و سموم را می دهد. تحقیقات دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان می دهد که 3 روز آب درمانی کردن می تواند سیستم ایمنی بدن را احیا و تقویت کند. با افزایش سن، ایمنی بدن همه ما به طور طبیعی کاهش می یابد و آب درمانی می تواند این مساله را جبران کند.
کمک به کاهش وزن
مقدار کاهش وزن در طی رژیم آب به مدت زمان آن و ویژگی های جسمی خود شما بستگی دارد. در شروع رژیم مقدار زیادی وزن از دست خواهید داد اما تا دو روز بدنتان چربی سوزی نمی کند. در روز سوم و زمانی که دسترسی بدن به کربوهیدرات کاملا قطع شده است از ذخایر چربی برای تامین انرژی مورد نیاز استفاده می شود و به این ترتیب به تدریج چربی های اضافه بدن کاهش می یابند.
معایب رژیم آب درمانی
در کنار همه مزایا و فوایدی که برای آب درمانی ذکر شد باید معایب آن را هم در نظر گرفت. در ادامه به برخی از خطرات و عوارض ناشی از آب درمانی اشاره می کنیم:
کاهش وزن ناسالم
آب درمانی به مدت 24 تا 48 ساعت می تواند باعث کاهش تقریبا 2 کیلوگرم از وزن شما بشود. اما این کاهش وزن اصولی و درست نیست و مهمتر از همه اینکه بدن برای چنین کاهش وزنی مجبور می شود از عضلات و ذخایر کربوهیدراتی بدن کم کند. از این گذشته کاهش وزن ناشی از آب درمانی پایدار نیست و بعد از مصرف غذا دوباره وزن شما بالا می رود.
کمبود آب و مواد مغذی
آب درمانی کردن حتی فقط به مدت 3 روز، بدن شما را با کمبود مواد مغذی و حیاتی روبرو می کند.علاوه بر این، با اینکه در این رژیم شما به طور مرتب در حال نوشیدن آب هستید اما این میزان آب برای احیای سلول ها کافی نیست. حدود 20 درصد از آب مورد نیاز بدن از طریق مصرف مواد غذایی مختف تامین می شود که برای حفظ سلول ها و بافت های مختلف بدن ضروری است. وقتی آب درمانی می کنید حجم ادرار شما افزایش می باید و همین مساله سلول های بدن را با خطر کم آبی مواجه می کند.
بیشتر بدانید: چگونه رژیم غذایی کم پروتئین بگیریم؟ + مزایای آن برای بیماران کلیوی
افت فشار خون
این مساله برای افرادی که به مدت طولانی آب درمانی می کنند اتفاق رایجی محسوب می شود. در چنین شرایطی، وقتی فرد به طور ناگهانی و یک دفعه از جایش بلند می شود فشار خون سیستولیک 20 میلی متر جیوه و فشار خون دیاستولیک بدنش 10 میلی متر جیوه کاهش می یابد.
احساس ضعف
در طول مدتی که از رژیم آب پیروی می کنید بدن شما به دلیل عدم دسترسی به مواد مغذی انرژی کافی برای انجام عملکردهای مختلف را ندارد و همین مساله باعث می شود دچار سرگیجه، ضعف و مه مغزی بشوید. علاوه بر این از آنجایی که مغز به اندازه کافی سوخت و مواد مغذی دریافت نمی کند احتمالا تمرکزتان را هم از دست می دهید.
وخیم تر شدن برخی بیماری ها
دوره های کوتاه مدت یا بلند مدت آب درمانی می تواند باعث تشدید و وخیم تر شدن برخی شرایط پزشکی بشوند. به عنوان مثال، از آنجایی که رژیم آب باعث فت ناگهانی سطح انسولین در بدن می شود، بدن افراد دیابتی را در معرض خطر اختلال در تنظیم قند خون قرار می دهد. همچنین با افزایش ترشح اسید معده باعث سوزش سر دل نیز می شود.
چطور به شکل صحیح و علمی آب درمانی را انجام بدهیم؟
اگر رژیم آب را به درستی دنبال نکنید نه تنها هیچ فایده ای نصیبتان نمی شود بلکه حتی ممکن است بدنتان هم آسیب ببیند. رژیم آب دو مرحله دارد: مرحله آب درمانی (24 تا 72 ساعت) و مرحله پس از آب درمانی (1 تا 3 روز).
مرحله رژیم آب درمانی (24 تا 72 ساعت)
در این مرحله شما فقط مجاز به نوشیدن آب هستید و نوشیدن چای، مشروبات الکلی یا غیر الکلی، آبمیوه و دمنوش های گیاهی و هر نوع غذا یا مایعاتی به جز آب ممنوع است. در طول روز باید به اندازه کافی آب بنوشید تا بدنتان دچار کم آبی نشود. علاوه بر این رعایت نکات زیر هم ضروری است:
- اگر اولین بار است که آب درمانی را تجربه می کنید بهتر است برای بار اول از رژیم کوتاه مدت 4 ساعته پیروی کنید. ساعت 8 صبح یک صبحانه مفصل بخورید و ساعت 12 ظهر ناهار میل کنید. در طول این 4 ساعت فقط آب بنوشید.
- کم کم و به تدریج مدت زمان آب درمانی را افزایش بدهید و به 8 ساعت برسانید.
- درست مثل ماه رمضان روزه بگیرید. قبل از طلوع آفتاب از منابع غذایی حاوی پروتئین ها، فیبرهای غذایی و چربی های سالم استفاده کنید و بعد از غروب خورشید افطار کنید. به این ترتیب بدنتان کم کم آماده رژیم آب می شود.
- وقتی کاملا آماده شدید آب درمانی را به 24 ساعت برسانید و در طول این یک روز فقط آب بنوشید. هفته ای یک یا دوبار به همین شکل پیش بروید.
مرحله پس از رژیم آب درمانی (1 تا 3 روز)
این مرحله از اهمیت خاصی برخوردار است چون ممکن است به محض پایان یافتن رژیم وسوسه شوید و پرخوری کنید. برای همین باید کاملا مراقب باشید. توصیه می شود بعد از اتمام دوران آب درمانی اول با آبمیوه های طبیعی و اسموتی شروع کنید و میوه های خشک مصرف کنید. علاوه بر این نکات زیر را هم به خاطر بسپارید:
- بعد از پایان رژیمتان غلات سبوس دار و پروتئین بدون چربی را در رژیم غذایی تان بگنجانید تا از عضلات از دست رفته تان را احیا و انرژی بدنتان را تامین کنید.
- برای تامین اسیدهای چرب امگا 3 مورد نیاز بدنتان از میوه های خشک و آجیل و مغزها استفاده کنید.
- از مصرف مواد غذایی چرب و سرخ شده طی یک تا سه روز اول بعد از آب درمانی خودداری کنید.
بیشتر بدانید: چگونه رژیم غذایی 1300 کالری بگیریم؟ + نمونه برنامه غذایی
جمع بندی رژیم آب درمانی
آب درمانی یکی از روش های موثر برای پاکسازی بدن از سموم و کمک به کاهش وزن است که اگر تحت نظر پزشک و به درستی انجام شود می تواند فواید بسیاری برای شما به ارمغان بیاورد. آب درمانی طولانی مدت به هیچ وجه توصیه نمی شود. علاوه بر این اگر به بیماری خاصی دچار هستید یا شرایط پزشکی ویژه ای دارید قبل از هر اقدامی باید با پزشکتان مشورت کنید. به طور کلی رژیم های گهگاه و کوتاه مدت آب برای اکثر افراد بی خطر و ایمن است.